Abategetsi n’abasesenguzi basobanura impamvu iri hangana rishobora gutuma isi ijya mu kindi cyiciro cy’ubushyamirane bukomeye.

Ntibahana imbibi, ariko bararwana – gute?

Isirayeli iri ku nkombe y’inyanja ya Mediterane, mu gihe Irani iri hakurya mu Burasirazuba, itandukanyijwe n’ibihugu birimo Yordaniya, Iraki, na Siriya. Gusa, uko gutandukana kw’akarere ntikubabuza gukomeza kurasana, kwibasirana no gutera intwaro z’imbere n’ibitero by’ubutasi.

Dr. Tzipi Livni, wahoze ari Minisitiri w’Ububanyi n’amahanga wa Isirayeli, yagize ati:

"Irani nta bwo idufata nk’igihugu cyo kuganira na cyo, ahubwo itubona nk’uburwayi. Iyo igihugu kivuga ko kigomba kugusibanganya, ntushobora kwirara ngo wibwire ko ari politiki isanzwe."

Ibitero bitagaragara ariko bikomeye

Isirayeli imaze imyaka itera ibitero ku birindiro by’igisirikare cya Irani muri Siriya, kurwanya ibikorwa byo kohereza ibisasu mu gace ka Golan Heights. Abarwanyi ba Hezbollah bakorera mu Majyaruguru ya Libani bashinjwa guhabwa ibikoresho bya gisirikare bigezweho na Irani, mu rwego rwo gutera Isirayeli.

Umusirikare mukuru wavuye mu ngabo za Amerika, General Kenneth McKenzie, yagize ati:

"Isirayeli na Irani barapfa ibintu bibiri: Irani irashaka kuba igihangange gishobora guhindura igice cy’isi kikabaho ku mabwiriza yayo. Isirayeli ni imbogamizi ya mbere kuri iyo ntego."

Ubwoba bw’ibisasu kirimbuzi

Mu gihe Irani ikomeje kwagura ubushobozi bwayo bwo gutunganya uranium, Isirayeli ibona ko icyo gikorwa kidashobora kwihanganirwa. Ishinja Irani umugambi wo gukora intwaro za kirimbuzi zishobora kwica igihugu cyose mu kanya gato.

Minisitiri w’intebe wa Isirayeli, Benjamin Netanyahu, yakunze kuvuga ati:

"Turamutse twemeye Irani ikagira nukiliyeli, yaba ari intangiriro y’icuraburindi ku Bayahudi n’isi yose. Tuzabikumira tutagombye gusaba uburenganzira bwa ONU cyangwa undi uwo ari we wese."

Mu 2018, Isirayeli yerekanye dosiye zivuga ko Irani ibika amakuru ya porogaramu ya kirimbuzi mu ibanga, binyuranyije n’amasezerano ya 2015 yashyizweho na ONU.

Amaboko ya Irani mu karere

Irani yashoye akayabo mu mitwe ya gisirikare nka:

Hezbollah muri Libani

Hamas na Islamic Jihad muri Gaza

Milices za Shia muri Iraki na Siriya

Ali Khamenei, Umuyobozi w’ikirenga wa Irani, we ntajya abihisha:

"Palestina ni indangagaciro yacu. Tuzafasha buri wese urwanya Isirayeli kuko ari inshingano yacu nk’aba Islamu."

Abasesenguzi bavuga ko ibi bitero bifasha Irani kurwana na Isirayeli mu buryo butaziguye, binyuze mu bandi.

Si intambara y’amasasu gusa: ni iy’imyumvire

Intambara ya Isirayeli na Irani ntigarukira ku bisasu. Bapfa byinshi:

Isirayeli ishyigikiwe n’Iburengerazuba, Amerika na za demokarasi.

Irani iyobowe n’ubutegetsi bushingiye ku idini y’Abashiya, bukaba bushaka gukwirakwiza ubutegetsi bushingiye kuri Korowani.

Ray Takeyh, impuguke y’Abanyamerika mu bya Irani, yagize ati:

"Irani ibona ko Isirayeli idahari byatuma ishyiraho amategeko yayo mu Burasirazuba bwo hagati, nta we uyibangamiye. Isirayeli na yo ibona Irani nk’inkomoko y’ibyago byose biyihungabanya."

Ubuhamya bw’ababaye ibikoresho

Ehud Barak, wahoze ari Minisitiri w’Ingabo muri Isirayeli, yavuze ko byageze aho bahitamo kwica ba enjeniyeri b’Abanyairani bari bagiye kugera ku ntwaro za kirimbuzi.

Ku rundi ruhande, abahoze muri Hezbollah bavuga ko batagiye mu ntambara kubera Palestina gusa, ahubwo bagira bati:

"Twagombaga gutuma Iran igira ijambo no gutuma Isirayeli imenya ko itari yo yonyine yifitiye ububasha."

Intambara y’ikirenga ntiratangira, ariko umwotsi uragaragara

Uko iminsi ishira, Isi irushaho kubona ko Isirayeli na Irani bari mu ntambara izakomeza. Icyizere cy’amahoro kiracyari kure, kuko buri ruhande rutemera kwegura ku myumvire yarwo.